Các nguyên nhân khiến trẻ bị chân vòng kiềng và cách phòng ngừa

Trẻ em, nhất là bé gái, nếu bố mẹ không biết cách chăm sóc đúng phương pháp, dẫn đến tật chân vòng kiềng sẽ rất xấu cho dáng đi của bé sau này. Bài viết này hướng dẫn các mẹ các nguyên nhân khiến bé bị tật chân vòng kiềng để giúp các mẹ biết cách phòng tránh cho bé.

Các bà, các chị khi chăm sóc con nhỏ vẫn thường nhắc nhau “không bế cắp nách” để tránh tật vòng kiềng cho trẻ. Tuy nhiên, trẻ bị vòng kiềng không phải hoàn toàn do nguyên nhân cắp nách mà do nhiều nguyên nhân khác nhau.

Trẻ bị vòng kiềng khi đi, người lắc lư, chân quàng sang hai bên khiến cho dáng đi rất xấu. Đặc biệt, các bé gái bị vòng kiềng, khi lớn sẽ thiệt thòi hơn các bạn vì chân vòng kiềng hạn chế vẻ đẹp hình thể của người con gái.

Vậy, làm thế nào để tránh vòng kiềng cho đôi chân của bé? Nguyên nhân gây nên hiện tượng vòng kiềng do đâu? Chúng ta sẽ cùng các chuyên gia chăm sóc nhi khoa tìm hiểu vấn đề này.

Chân bình thường

- Chân bình thường là hai chân luôn thẳng khít, song song với nhau.

- Khi đứng, hai đầu gối và hai mắt cá bên trong đều sát khít.

Chân vòng kiềng (chân chữ o)

- Chân vòng kiềng là chân khi đứng thắng, khớp gối hai bên nghiêng vào trong làm cho hai đầu gối không thẳng khít, có khe giữa khoảng 1,5cm.

Hoặc

- Khớp gối bình thường, cẳng chân cong vào trong hoặc hình cung, có khe giữa trên 1,5 cm.

Những hiện tượng chân khác thường trên, người ta gọi là chân vòng kiềng, y học gọi đó là chân chữ O.

Nguyên nhân khiến trẻ bị chân vòng kiềng

- Trẻ bị còi xương do thiếu vitamin D là nguyên nhân chính dẫn đến vòng kiềng.

- Trẻ tập đứng, tập đi quá sớm.

- Trẻ béo phì, có cân nặng quá tải đối với đôi chân.

- Do thói quen sinh hoạt một số vùng không tốt như: địu trẻ trên lưng, trẻ thường xuyên phải cưỡi ngựa, lừa…

Các biện pháp hạn chế chân vòng kiềng

Cho con bú sữa mẹ

- Trong sữa mẹ có nhiều dinh dưỡng, vitamin rất tốt cho sự phát triển xương của trẻ, vì vậy cần cho bé bú sữa mẹ hoàn toàn trong sáu tháng đầu.

- Trong sữa mẹ có vitamin D, một loại vitamin giúp bé hạn chế còi xương (còi xương là nguyên nhân gây vòng kiềng ở trẻ).

- Đến tuổi ăn dặm, cần bổ sung đầy đủ dưỡng chất, cung cấp đủ lượng calci và vitamin D cần thiết từ các sản phẩm từ sữa, lòng đỏ trứng… cho bé.

Cho trẻ bú sữa mẹ trong 6 tháng đầu

Nắn chân tay cho bé

- Nắn chân cho bé một cách nhẹ nhàng, đều cả hai chân giúp lưu thông máu, rất tốt cho sức khỏe của trẻ.

- Khi nắn chân, các bé có xu hướng duỗi thẳng chân, rất thích thú….cha, mẹ nên nắn hướng vào trong, từ đùi xuống mắt cá chân, tạo thành thói quen cho bé, hạn chế tật vòng kiềng.

- Nên nắn chân hàng ngày, đều đặn, trong khoảng thời gian từ 6 tháng đến 1 năm.

Lưu ý: Thông thường bé trên 1 tuổi, hiện tượng chân cong, chân vòng kiềng sẽ hết.

Không bắt trẻ tập đi sớm

- Không cho bé ngồi xe tập đi quá sớm.

- Không tập đi cho trẻ bằng phương pháp đỡ 2 nách trẻ.

- Thời gian thích hợp để tập đi là ngoài 9 tháng.

Lưu ý:

Trọng lượng của cơ thể thường dồn ép xuống chân, vì vậy không được ép trẻ đứng hoặc đi quá sớm khi hệ xương chân của trẻ chưa đủ thời gian phát triển, khiến chân trẻ bị biến dạng (vòng kiềng).

Bổ sung đầy đủ vitamin D và calci

- Thiếu vitaminD trong thời gian dài sẽ làm giảm việc hấp thu calci, phốt pho và khiến sự phát triển của xương gặp trở ngại.

- Vitamin D và calci có tác dụng phát triển xương ở trẻ, vì vậy cần bổ sung đầy đủ calci cho trẻ, hạn chế tật vòng kiềng.

Lưu ý: Trẻ thiếu calci thường quấy khóc, hay vặn mình, ra nhiều mồ hôi, chậm phát triển chiều cao….

Tắm nắng cho trẻ

- Tắm nắng cho trẻ giúp sản sinh ra một lượng vitamin D cần thiết cho cơ thể.

- Khi trẻ đầy đủ vitamin D sẽ hạn chế các hiện tượng về xương, đặc biệt là bệnh còi xương (nguyên nhân gây vòng kiềng ở trẻ).

Lưu ý:

- Với những bé lớn (từ 2 đến 5 tuổi) chân bị cong nhiều, bố mẹ nên cho con đi khám bác sỹ để tư vấn về việc phẫu thuật chỉnh trục xương.

Tập cho con khỏi dáng đi vòng kiềng

Phương pháp 1:

- Bé tập đi theo đường thẳng, trên đầu đặt quyển sách.

- Khi di chuyển, không để sách rơi xuống sàn.

Mục đích: Tập trung vào bước đi, muốn sách không rơi, bắt buộc chân, lưng, hông phải thẳng để lấy thăng bằng, qua đó khắc phục tật vòng kiềng ở trẻ.

Phương pháp 2:

- Tập các động tác thể dục nhẹ nhàng như: vươn vai, chống tay lên hông, nhảy theo nhạc…

Mục đích: tạo thói quen giữ thẳng vai, lưng, hông và đôi chân săn chắc.

Lưu ý khi trẻ tập đi

- Tập giữ thăng bằng trọng lượng cơ thể cho trẻ trước khi tập đi.

- Luôn theo sát trẻ và đặt gối, chăn ở sát sau trẻ để nâng đỡ, tránh áp lực mạnh ảnh hưởng đến đốt sống hoặc tránh bé bị ngã ảnh hưởng tới hệ xương chân.

Phương pháp chữa bệnh vòng kiềng bẩm sinh

- Phẫu thuật bó (nẹp chân hoặc bó bột)

- Phẫu thuật sắp lại xương.

Lưu ý: khi phương pháp bó chân không có kết quả, các bác sĩ sẽ can thiệp bằng phẫu thuật khi có sự đồng ý của gia đình.

Để trẻ tập đi, tập đứng phù hợp với sự phát triển tự nhiên của bé

Nếu chân bé chỉ cong ở cẳng chân thì không thể gọi là chân vòng kiềng, bố mẹ chỉ cần lo lắng khi chân của bé cong từ trên dùi xuống bàn chân. Vì vậy, ta phải phân biệt được chân cong sinh lý và chân cong bệnh lý.

Phần lớn, trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi đều bị cong cẳng chân do tư thế nằm trong bụng mẹ. Tuy nhiên, đây là hiện tượng cong chân sinh lý, chân trẻ sẽ tự thẳng khi 1 tuổi mà không cần xoa bóp hay điều trị gì.

Để giữ gìn đôi chân bé được khỏe, đẹp, cần cho trẻ bú sữa mẹ trong 6 tháng đầu. Các thành phần dinh dưỡng, vitamin, đặc biệt là vitamin D trong sữa mẹ giúp hệ xương phát triển sẽ hạn chế tật vòng kiềng ở trẻ.

Ngoài ra, cha mẹ không nên nôn nóng cho bé tập đi sớm khi trẻ chưa phát triển toàn diện, ảnh hưởng đến sức khỏe đôi chân cũng như vẻ đẹp hình thể của trẻ sau này.

Trẻ đứng và tập đi quá sớm dễ bị chân vòng kiềng

Nhiều bà mẹ thường lo con sẽ bị chân vòng kiềng khi có ai đó bế con mình dưới dạng “cắp nách”. Tuy nhiên, các bác sĩ chuyên khoa cho rằng, cách bế trẻ như vậy không phải là nguyên nhân dẫn đến chân bị vòng kiềng mà do nhiều tác động khác.

Theo các bác sĩ chuyên khoa, lo lắng của các bà mẹ là hơi thừa và không đúng khi cho rằng vì bế cắp nách sớm mà trẻ bị chân vòng kiềng. Thay vào đó, việc cho trẻ đứng và tập đi sớm lại dễ gây chân vòng kiềng hơn do xương cẳng chân của bé còn yếu, chưa đỡ được sức nặng của cơ thể, nhất là đối với những trẻ quá bụ bẫm hoặc béo phì.

Bác sĩ Nguyễn Thanh Phước chuyên khoa cấp 2 nhi, Phòng Nghiệp vụ Y, Sở Y tế cho biết, việc cho trẻ tập đứng, đi sớm có thể ảnh hưởng đến hình dáng và chức năng của chân do hệ xương của trẻ chưa phát triển hoàn thiện. Chân của trẻ dưới 6 tháng tuổi thường bị cong nhưng đây là hiện tượng cong cẳng chân sinh lý do tư thế của trẻ trong bụng mẹ. Theo thời gian, chân của trẻ sẽ thẳng dần ra. Tuy nhiên, một số trường hợp, do sự can thiệp không đúng cách của bố mẹ hoặc người chăm sóc trẻ có thể khiến tình trạng cong chân của trẻ trở nên nghiêm trọng hơn, từ cong chân sinh lý có thể dễ bị chân vòng kiềng.

Trên thực tế, nhiều người vẫn cho rằng, việc bế cắp nách trẻ là nguyên nhân dẫn đến chân vòng kiềng, và cho trẻ tập đứng, tập đi rất sớm để “cứng, thẳng chân”. Quan niệm này hoàn toàn sai lầm và không có tính khoa học. Có nhiều nguyên nhân khiến chân vòng kiềng, trong đó có việc tập đứng, đi quá sớm cho trẻ khi trẻ chưa đến giai đoạn tập đứng chững hoặc đi. Ở mỗi trẻ khác nhau sẽ có thời gian tập đứng, đi khác nhau, không nên nóng vội khi trẻ chưa đến giai đoạn này. Một số nguyên nhân khác có thể gây chân vòng kiềng như yếu tố di truyền, còi xương. Còi xương là một rối loạn phát triển xương thường do thiếu vitamin D, can xi, trẻ bị còi xương thường có những biểu hiện như cẳng chân cong, đau cơ, gan lách to…

Bác sĩ Phước cho biết, việc nắn chân cho trẻ hoàn toàn không có tác dụng làm thẳng chân trong trường hợp trẻ bị chân vòng kiềng. Việc nắm bóp chân này chỉ có tác dụng xoa bóp, mát xa làm trẻ dễ chịu hơn. Trong trường hợp trẻ bị chân vòng kiềng do di truyền cần phải khám để can thiệp điều trị bằng các phương pháp y khoa. Với những trẻ bị chân vòng kiềng do còi xương, thiếu vitamin D hoặc canxi, việc điều trị chỉnh hình sẽ kết hợp với bổ sung các chất trên trong chế độ ăn hàng ngày. Thông thường các trường hợp bị chân vòng kiềng sẽ được can thiệp chỉnh chân khi trẻ trên 5 tuổi,cha mẹ cần đưa con đến các bệnh viện chỉnh hình lớn để được tư vấn bởi các bác sĩ chuyên khoa và có các xử lý tốt nhất và phù hợp nhất. dưới độ tuổi này nên để trẻ phát triển tự nhiên, bổ sung dinh dưỡng đầy đủ cho trẻ.

Việc phòng tránh chân vòng kiềng cho trẻ có thể được thực hiện khá đơn giản từ khi sinh ra bằng cách cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, và tắm nắng thường xuyên, cho trẻ để bổ sung vitamin D tự nhiên. Từ tuổi ăn dặm trở đi, trẻ cần được ăn uống đủ chất dinh dưỡng như: rau, quả, sữa, thịt, cá, tôm… hàng ngày vào buổi sáng cho bé tiếp xúc với ánh nắng để hấp thụ vitamin D tránh bị còi xương là một trong những nguyên nhân dẫn đến hiện tượng chân vòng kiềng. và tránh để trẻ béo phì vì có thể khiến xương của trẻ phải chịu áp lực lớn, không phát triển tự nhiên. Không cho trẻ tập đi quá sớm so với độ tuổi.